Autorka: Katarzyna Izydorczyk
Zbliża się nieubłagalnie rok szkolny – dzieci i młodzież wracają do szkół. To wyjątkowy początek roku szkolnego albowiem rusza nowy przedmiot „Historia i teraźniejszość” – a wraz z nim podręcznik, który budzi wiele kontrowersji, oburzenia i niedowierzania.
Zapewne nasza dzielna i przede wszystkim mądra młodzież zamierza dać wyraz swojego oburzenia na taki „gniot”, który nasza władza próbuje zafundować młodemu pokoleniu. I dobrze – bo to właśnie Wy, Młodzi, możecie wyrazić najdotkliwiej swój sprzeciw przeciwko fałszowaniu rzeczywistości. Ja już słyszałam o wielkim proteście pod Ministerstwem Edukacji Narodowej w dniu 4 września br., a to zapewne jeden z wielu planowanych. Pragnąc wesprzeć Was – oprócz mojej fizycznej obecności na protestach – pragnę po krótce przygotować Was na różne zachowania policji i innych organów ścigania, takie jak legitymowanie czy zatrzymanie.
Czym jest legitymowanie?
Celem legitymowania jest poznanie tożsamości legitymowanego. Nie może się wiązać z kontrolą osobistą ani pozbawieniem czy ograniczeniem wolności. Legitymowanie może polegać na okazaniu dowodu tożsamości lub na podaniu danych osobowych, jeżeli nie ma się przy sobie dowodu osobistego.
Legitymowanie może być dokonane na podstawie art. 15. ust. 1. pkt. 1) Ustawy o Policji. Jest to jednak jedynie podstawa prawna.
Do prawomocnego legitymowania jest również potrzebna podstawa faktyczna, czyli przyczyna podjęcia czynności.
To oznacza, że legitymowanie musi być uzasadnione działaniami wynikającymi z prowadzonych przez Policję czynności operacyjnych opisanych w art. 14. tejże ustawy. To oznacza, że Policja może legitymować wyłącznie w ramach prowadzonych działań opisanych w art. 14. ZAWSZE PYTAJMY O PODSTAWĘ FAKTYCZNĄ ZATRZYMANIA !
Funkcjonariusz legitymując musi się przedstawić (imię, nazwisko i stopień służbowy). Legitymowanie i spisanie Cię NIE OZNACZA zatrzymania!
WAŻNE!!!
Koniecznie nagrywaj całe zdarzenie legitymowania.
Kiedy poproszą Cię o dokument tożsamości, poproś o chwilę, żeby uruchomić nagrywanie. A potem nagrywaj wszystko – może być tylko dźwięk, może być i obraz. Domagaj się wyraźnego przedstawienia się, podania postaw prawnych i faktycznych legitymowania. Nie walcz z funkcjonariuszami. Nic nie uzyskasz, możesz stracić. Ale dokumentuj wszystko. W sądzie taka dokumentacja uwolni Cię w 99% z jakiejkolwiek odpowiedzialności, a może też być pomocna przy dochodzeniu odszkodowania za bezprawne, bezpodstawne i nieuzasadnione działania Policji.
I pamiętaj – do ustalenia Twojej tożsamości nie jest konieczne sprawdzanie zawartości Twojego plecaka albo kieszeni. To już jest kontrola osobista i podlega zupełnie innym zasadom prawa.
Czym jest zatrzymanie?
Art. 15. ust. 1. pkt. 2 Ustawy o Policji daje podstawę prawną do dokonania zatrzymania. Jednak dla realizacji tej czynności potrzebna jest podstawa faktyczna – przyczyna – opisana w art. 14. tejże ustawy. Co ważne – podstawą faktyczną dla zatrzymania może być niemożność ustalenia tożsamości osoby podejrzewanej o naruszenie prawa lub stwarzającej bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia, życia lub mienia (art. 15. ust. 1. pkt. 3 Ustawy o Policji). Na podstawie art. 74. § 3a. kodeksu postępowania karnego (kpk) można również zatrzymać osobę, która nie chce się poddać czynnościom opisanym w art. 74. § 2. i 3. kpk zmierzającym do ustalenia tożsamości osoby lub uzyskania materiałów umożliwiających porównanie z materiałem dowodowym w prowadzonym śledztwie.
Dlatego warto nie ukrywać swoich danych osobowych by nie mieć dalszych problemów.
Art. 15. ust. 3. Ustawy o Policji wskazuje jednoznacznie, że „zatrzymanie może być zastosowane tylko wówczas, gdy inne środki okazały się bezcelowe lub nieskuteczne”. Jeżeli funkcjonariusze chcą ciebie zatrzymać, zapytaj, jaki jest cel zatrzymania i czy nie możne tych samych celów osiągnąć innymi środkami. W szczególności domagaj się jednoznacznego określenia – dokumentując to w możliwie najpełniejszy sposób – jakie są cele zatrzymania. Jeżeli masz inna propozycję osiągnięcia tych celów, zdecydowanie odwołuj się do art. 15. ust. 3. ustawy i sprzeciwiaj się zatrzymaniu.
Na sposób przeprowadzenia zatrzymania przysługuje ci zażalenie – dlatego dokumentuj wszystko lub domagaj się dokumentowania przez funkcjonariuszy. To będą dowody w późniejszym postępowaniu. W razie zatrzymania przysługuje ci prawo do pomocy prawnej oraz do poinformowania osób bliskich o tym, że jesteś zatrzymany. Domagaj się realizacji tych praw od zatrzymujących cię funkcjonariuszy. Zatrzymanie może trwać najdłużej 48 godzin. W tym czasie prokuratura może skierować do sądu wniosek o areszt
Młodzieży nasza kochana – protestujcie! To Wasze prawo! Walczcie o swoje prawa! Fundacja +48 będzie pomagać jak tylko może ! będziemy też fizycznie z Wami na miejscu protestów! Szczegóły dotyczące legitymowania, zatrzymania i aresztu znajdziecie na www.plus48.eu
Katarzyna Izydorczyk